geef de terpenhond een naam

stuur je suggestie in

Al zo’n 115 jaar maken de overblijfselen van de ‘terpenhond’ uit Ferwert deel uit van de rijke archeologische collectie van het Fries Museum. Toch waren er tot voorkort nog veel vragen over de hond: in welke tijd leefde het dier, hoe zag het eruit, was het gezond, hoe oud was het toen het stierf en was het een teef of reu? Nu, in 2025, heeft het Fries Museum na een uitgebreid onderzoek eindelijk beeld bij ‘ús húsdier’ dat in de vaste presentatie staat op de eerste verdieping. Het gaat om een oud hinkend teefje uit de vijfde of begin zesde eeuw na Chr. Het enige wat zij nog niet heeft is een passende naam.

over de hond

De resten van ‘ús húsdier’ werden in 1910 ontdekt bij de afgraving van de Burmania-I terp in Ferwert. Opmerkelijk genoeg bleven niet alleen het skelet, maar ook delen van de vacht bewaard. Het skelet werd opgezet, terwijl het haar in een sigarendoos in het depot terechtkwam. Voor het project Fries Museum op Paad onderzocht dr. Canan Çakirlar, universitair docent archeozoölogie aan de Rijksuniversiteit Groningen, de overblijfselen. Uit haar onderzoek blijkt dat het waarschijnlijk om een teefje met middellang haar gaat. Ze was een forse hond, met een lange snuit, brede kop, sterke kaakspieren en grote hoektanden. Kleiner dan een Kangal, maar vergelijkbaar met een Duitse of Hollandse herder. Op basis van het skelet en het onderzoeksrapport maakte archeologe en kunstenaar Nikky Kruithof een impressie van hoe de hond er mogelijk uitzag.

De Terpenhond - Illustratie door Nikky Kruithof
De Terpenhond - Illustratie door Nikky Kruithof
De Terpenhond | Fries Museum, collectie Koninklijk Fries Genootschap
De Terpenhond | Fries Museum, collectie Koninklijk Fries Genootschap

Het skelet vertoont sporen die erop wijzen dat het teefje een hoge leeftijd bereikte: een sterk afgesleten gebit, tandvleesontsteking met verlies van kiezen en vergroeiing in de achterpoten, waardoor ze mank liep. Mogelijk bereikte ze zelfs een leeftijd tussen de 10 en 15 jaar. Uiteindelijk werd ze begraven.

Dat maakt deze vondst extra bijzonder. In de volksverhuizingstijd – de periode waarin de hond leefde, tot in de achtste eeuw na Christus – werden in het Nederlandse kustgebied namelijk alleen bepaalde grote honden begraven. Soms kregen ze een plek op menselijke begraafplaatsen, soms – zoals mogelijk bij de terpenhond – binnen de nederzetting zelf. Onderzoekers vermoeden dat deze begraven dieren een bijzondere status hadden: misschien als beschermer tegen wolven, als jacht- of waakhond, als geliefd huisdier of zelfs om spirituele redenen. Of een combinatie daarvan.

het beestje bij de naam noemen

Hoe zou jij de Terpenhond noemen? Laat het ons weten! Stuur jouw suggestie in via het onderstaande formulier, en wie weet draagt het dier straks de door jou verzonnen naam. De bedenker van de gekozen naam ontvangt ook een leuke prijs. Je kunt een suggestie insturen t/m donderdag 11 september 2025.

Op zaterdag 4 oktober 2025 worden de ‘Terpenhond’, de onderzoeksresultaten en de nieuwe naam gepresenteerd in Hegebeintum. Klik hier voor meer informatie.

geef de terpenhond een naam

Fries Museum
Wilhelminaplein 92
8911 BS Leeuwarden
T: 058 255 55 00
E: info@friesmuseum.nl

openingstijden

dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur.


© Fries Museum - alle rechten voorbehouden | disclaimer | privacybeleid