het werk van matthew angelo harrison (detroit, 1989)

‘I don’t have any story.’ zegt Matthew Angelo Harrison in een interview. ‘Like I just have books, like books from history class, that that did not tell me history right. That’s where I grew up with: wrong history.’(1)

Als zwarte kunstenaar werkt hij vanuit een vacuüm , in de kunstgeschiedenis -boeken worden kunstenaars van kleur veelal genegeerd, alsof ze niet bestaan hebben. (2) En ook de geschiedenis van de kunst in Afrika werd zelden serieus genomen en hooguit als inspiratiebron voor de westerse kunst beschreven en uitgelegd zoals bijvoorbeeld in het boek Primitivism in 20th Century Art. (3)

‘I think of myself as  a-post identity artist’, zegt Harrison later in hetzelfde interview ‘It is not a personal assessment of my own identity, I am just  interested in groups. Imaginary groups we belong to and the power of belonging to a group.’ (4) Het is niet zo dat zijn afkomst en kleur geen rol spelen in zijn werk maar hij wil het begrip identiteit graag open benaderen, als iets dat kneedbaar is, of vloeibaar als vloeistof en de kieren naar alle kanten open zetten. Hij wil vooral zijn eigen positie als kunstenaar open houden. 

links
“Songs of Sabotage,” 2018, New Museum Triennial, Installation view

rechts
9SBrwn_1x1x1 bkgd ; 1x1x1 bkgd (±0.1)
3D printed ceramics, acrylic, aluminum
53 x 48 x 16 3/4 inches
2017

De eerste keer dat ik zijn werk zag was in het New Museum in New York in 2018, in de tentoonstelling Songs for Sabotage toonde hij een serie beelden onder de titel Prototype of Dark Silhouettes en dat werk ben ik nooit vergeten: een sobere installatie waar Afrikaanse maskers in doorzichtig hars waren gegoten, waaruit dan weer ronde cirkels waren gefreest, en vervolgens op fragiele sokkels geplaatst. Ja, het leek een reflectie  op hoe de westerse wereld met de rituele Afrikaanse beelden zijn omgegaan, clean, in vitrines geplaatst en losgemaakt van hun context. Twee sculpturen uit deze serie twee staan nu opgesteld in de expositie Other.Worldly in het Fries museum. 

De diepe cirkelvormige insnijdingen doordringen het hars  soms zo diep dat het hout van de sculpturen wordt aangetast. Het doet bijna pijn om te zien: worden hier nu eeuwenoude rituele beelden kapot gemaakt? In ieder geval worden ze buiten hun oorspronkelijke context, clean en bijna futuristische gepresenteerd. 
En dat je pijn voelt bij het zien van deze aangetaste, ingevroren beelden is misschien wel de bedoeling, gezien de destructieve manier manier waarop de beelden hun plek in de dominante westerse kustgeschiedenis werd onthouden. Maar Harrison nuanceert ook, de beelden die hij gebruikte vond hij vaak op E Bay  en werden voor de toeristenindustrie gemaakt naar oude voorbeelden maar vinden ook vaak hun bestemming in de huizen van African-Americans.(5)
Je zou ze kunnen zien als een archeologie van de toekomst: ‘a means of looking forward by looking back’, zoals Kim Beil het in haar tekst verwoordt. (6)

Na het behalen van zijn BFA aan de School of the Art Institute of Chicago in 2012 keerde Matthew Angelo Harrison terug naar zijn geboorteplaats Detroit waar hij ging werken in de autoindustrie, the Ford Motor Company, onder andere om zijn studieschulden af te betalen. 
Hij kwam terecht op de afdeling waar prototypes werden ontworpen en maakte kennis met het hele fabricage proces van een auto voordat deze in productie werd genomen. Hij leerde werken met een 3d printer en breidde zijn kennis uit middels Youtube tutorials. 
Al tijdens deze periode bij de Ford fabriek maakte hij zijn eigen 3d printers in de kelder van zijn moeders huis.

‘I lived at home, with my mom, because I took all the money I made at Ford and spent it on aluminum motors, stepper motors, and sensors. I was really sacrificing everything to do this, instead of just making paintings.’ (7)
Door het werken met prototypen werd hij zich ervan bewust  hoeveel modellen worden uitgeprobeerd en hoeveel mogelijkheden er zo aan de kant worden geschoven. En dat ieder model dat niet wordt doorontwikkeld naar een alternatieve toekomst geleid zou hebben. ‘Inspired by the philosopher Nelson Goodman’s theories of worldmaking, Harrison imagines that each of those unfinished designs might be the origin of its own world, entirely separate from the path taken. He describes these as “prototypical possibilities’, schrijft Kim Beil.(8)

Het idee van een protoype sprak Harrisonzeer aan en hij probeert deze prototypical possibilities toe te passen op bredere begrippen zoals etniciteit en globalisering.
Een prototype is voor hem een manier om een mogelijk verleden te creëren, opnieuw: a means of looking forward by looking back.
‘I can construct my own idea of what a homeland is. I can make that and see how that affects the world. It’s modular, too. I can change pieces of it.’ (9)
Dit continue uitproberen en experimenteren is kern van zijn praktijk die heen en weer beweegt tussen het verleden en het nu. Op zijn komende tentoonstelling in Basel zal er zelfs een 3D printer life aan het werk zijn.

‘Looking forward by looking back’ sluit aan bij het idee van de Afrofuturistische mythologie, zoals die in het album van technogroep Drexciya uit Detroit werd voorgesteld:  Drexciya is een denkbeeldige samenleving die bevolkt is door de nakomelingen van zwangere tot slaaf gemaakte mensen die tijdens de middle passage overboord werden gegooid, of uit wanhoop overboord sprongen.  De baby’s werden onderwater geboren en konden ademen zonder lucht. Dit idee van een mythische samenleving, het concept van een Black Atlantis, bleek even invloedrijk als de muziek van Drexciya. Vanuit het verleden werd een nieuwe toekomst geëxtrapoleerd.

‘Being African American and being freed up from the specifics of place, I don’t have direct lineage or a pedigree that extends to Africa. That’s totally severed. There are some elements that come through music or dance, but it’s not really clear; it’s murky.’ (10)
De kunsthistoricus Sampada Aranke beschreef Black aesthetics als een anoriginary abstraction—a term that acknowledges the irreparable processes of dispossession of life and land through which Blackness is formed. (11)

Harrison gebruikt de term Dark Povera waarmee hij verwijst naar de Italiaanse beweging van de Arte Povera. De Manufactured Primitives uit 2019 is zijn manier om de gewelddadige geschiedenis van het kolonialisme in Afrika aan te pakken naast de formalistische erfenis van het minimalisme.
In de traditie van de westerse kunst wordt dikwijls gestreefd naar puurheid, minimalisme, waarbij alle versieringen overbodig zijn. 

Soms gebeurde dit uit minachting voor de betekenis van dingen, en soms, zoals bij Donald Judd, is het meer een streven naar een open toekomst, een toekomst waar nog niets vast ligt. Maar de traditie is onmiskenbaar anders dan in Afrika, waar ieder ding dat gemaakt werd een betekenis had. Harrison probeert de beide  energieën met elkaar te verbinden. ‘My work is a unifying contradiction.’ (12)

Ook vindt Harrison inspiratie bij Stanley Brouwn, een Nederlandse kunstenaar van Surinaamse afkomst en de enige zwarte conceptuele kunstenaar van zijn generatie. Brouwn telde de stappen die hij per dag liep, en noteerde alles op sobere archiefkaarten of verzamelde gegevens over de objectieve maatvoering en de subjectieve afstand (1 Meter, 1 Step) in dikke kunstenaarsboeken. Harrison maakte een eigen versie van een Brouwn -boek, waarbij hij de tekstpagina’s van Brouwn verving door prachtige diepzwarte pagina’s. En hij maakte een sculptuur gebaseerd op de afstand tussen zijn studio en de fabriek waar zijn moeder ooit werkte. Hier worden afstanden omgezet in gestapelde kleilijnen, die juist heel materieel zijn en leiden tot twee 3d geprinte kubussen.