fries museum doorstaat coronajaar 2020

Het museum sloot dit jaar driemaal zijn deuren wegens COVID-19: van 13 maart tot en met 1 juni, van 4 tot en met 18 november en opnieuw vanaf 15 december. De steunfondsen vanuit de nationale en regionale overheden maakten het mogelijk de continuïteit van het museum te waarborgen, ook voor de komende jaren, en kunstenaars en zzp-ers aan het werk te houden. Online bleef het museum ondertussen het Ferhaal fan Fryslân vertellen, met live rondleidingen en lezingen door conservatoren vanuit hun woonkamer. Sinds 4 mei is de tentoonstelling Oog in Oog met Oorlog samen met de vaste presentatie van het Fries Verzetsmuseum online te bekijken via virtueletour.friesverzetsmuseum.nl. Ook de webpagina Thuis doen, met collectieverhalen, blogs, podcasts en spelletjes was populair. In totaal werden deze digitale tentoonstellingen en activiteiten 30.000 keer bezocht. Museum op school, waarbij museumdocenten een museumles over Other.Worldly in de klas gaven, loste voor scholen het vraagstuk van vervoer in coronatijd op. In Fotomysteries riep het museum de hulp in van de Friese mienskip bij het onderzoeken van de fotocollectie. Van ruim de helft van de foto’s werd ontdekt wie erop stonden en wat het verhaal erachter was. Het museum lanceerde vanuit Bries, een samenwerking met kunstinitiatief VHDG, een ‘open call’ om de Friese kunstenaars een hart onder de riem te steken. Tot slot kan iedereen in deze donkere decemberdagen een gratis kaartje versturen naar pake en beppe via friesmuseum.omapost.nl.

bezoekers

Ondanks de vele beperkingen kwamen er 74.000 bezoekers naar het Fries Museum, waarvan toch nog 52.000 van buiten de provincie. Hiervan kwamen 36.000 speciaal voor het museum naar Friesland. Dit was met name te danken aan Wij Vikingen. Gezamenlijk gaven de bezoekers meer dan 3 miljoen euro uit aan eten en drinken, overnachten, winkelen en andere activiteiten. 6.700 mensen bleven bovendien een of meerdere nachten slapen. Het museum zorgde zo voor meer dan 10.000 overnachtingen in de regio. Sinds de coronamaatregelen gelden, komen bezoekers vaker uit de buurt en zijn ze gemiddeld iets jonger dan voorheen. Er kwamen dit jaar 5.000 bezoekers uit het buitenland en 22.000 Friezen. Er werden 2.100 artikelen over het museum gepubliceerd met een gezamenlijke mediawaarde van 3,3 miljoen euro.

onderwijs en activiteiten

17.000 kinderen en jongeren bezochten dit jaar het museum, waarvan 7.600 in schoolverband. Door nauw samen te werken met scholen, cultuurcoaches en museumdocenten konden de onderwijsprogramma’s veelal gewoon doorgaan. Scholen uit dorpen waar Vikingschatten gevonden zijn kregen een VIP-tour door Wij Vikingen. In Other.Worldly lieten studenten van de docentenopleiding theater zich inspireren tot theatrale videoproducties. Dit materiaal werd vervolgens weer gebruikt in de lessen voor het voortgezet onderwijs. In het Fries Verzetsmuseum ontdekten ruim 600 studenten van het Friesland College wat vrijheid voor hen betekende. Zij legden dit in een workshop vast op hun eigen tegeltje. Alle tegels samen vormen na de winter een kunstwerk op de campus van het Friesland College in Leeuwarden. Het museum organiseerde daarnaast 80 innovatieve activiteiten voor uiteenlopende groepen volwassenen. Tijdens Hollandse Meesters on Tour gingen drie films van de succesvolle serie Hollandse Meesters van de 21ste eeuw in première. Het festival ontving lovende reacties uit de Nederlandse kunstscene. In de landelijke muziekcompetitie Art Rocks lieten muzikanten zich inspireren door een kunstwerk uit de collectie van topmusea. Het Fries Museum ontving maar liefst 32 inzendingen. Rapper en zangeres S10 gaf een uitverkochte masterclass. Kunstenaars Machiel Braaksma, Jamila Faber, Ellen Mandemaker en B.C. Epker maakten kunstwerken van ingeleverde kapotte spullen in de Artistieke Repair Shop, een initiatief van Warming Up en het Fries Museum. In het Fries Verzetsmuseum waren deelnemers soms tot tranen geroerd terwijl ze hun verhaal over oorlog of vrijheid vertelden aan Liefdesbodes Anne Brouwer en Lieke van den Krommenacker, die het ter plekke optekenden. Het project was onderdeel van het programma Over de drempel van de gemeente Leeuwarden, waarbij cultuurmakers zich inzetten om eenzaamheid te verminderen en ontmoetingen te stimuleren. Samen met Kwadrantgroep organiseerde het museum rondleidingen en workshops voor mensen met dementie. Deze samenwerking is met een jaar verlengd én uitgebreid. Bewoners en cliënten met dementie kunnen nu ook met hun partner of mantelzorger deelnemen aan een reguliere rondleiding, en er komen rondleidingen met een doventolk. Een replica van Amo Me, Amo Te van Alma-Tadema is door het museum toegevoegd aan de rijdende expositie Topstukken on Tour van de Museum Plus Bus. De bus rijdt langs woonvoorzieningen voor ouderen. Het museum is daarnaast een samenwerking aangegaan met Musea bekennen kleur. In dit samenwerkingsverband zetten musea zich in om diversiteit en inclusie te verankeren in hun DNA.

collectie

Het museum heeft dit jaar de online zichtbaarheid en bruikbaarheid van de collectie verbeterd. Zo is een groot deel van de collectie gedigitaliseerd: 83% van de 220.000 voorwerpen is voorzien van een foto, te zien op de collectiewebsite van het museum. Eind 2020 is gestart met een nieuwe website voor de oorlogsschriften van To Hofstra uit Sneek, zodat deze voor iedereen beschikbaar en doorzoekbaar zijn, in het bijzonder voor het onderwijs. In het museum zelf werden in totaal 1.700 voorwerpen getoond, waarvan 1.200 uit de eigen collectie. Het museum leende bijna 1.800 werken uit waarvan een groot deel aan andere Friese musea. Dankzij verschillende partners kon het museum een aantal bijzondere werken toevoegen aan de collectie, zoals een tekening van Thijs Rinsema (Drachten, 1877). Hij portretteerde zijn nichtje Nelli de Vrieze (1909-1996), een van de eerste vrouwen die in de zomer van 1935 als ‘air hostess’ in dienst kwam van KLM. Het museum verwierf nog een topstuk van Friese bodem: een unieke vergulde Domburgfibula uit de zevende eeuw, versierd in Scandinavische stijl. Detectorzoeker Robbert Velt vond de mantelspeld in de omgeving van het Friese Swichum. Met de aankoop van het werk Osedax (2010) van Edgar Cleijne (1963, Eindhoven) en Ellen Gallagher (1965, Providence, Verenigde Staten) is een indrukwekkende installatie toegevoegd aan de Collectie Nederland. Het Fries Museum is het eerste museum in Nederland met werk van de internationaal gevierde Gallagher in de collectie. Achter de schermen werd de verhuizing van de depotcollectie naar het Kolleksjesintrum Fryslân afgerond, waarin het museum vanaf 2015 1 miljoen euro eigen inkomsten investeerde, en hielpen vrijwilligers thuis met de digitalisering van het collectiearchief.

zakelijk

In een jaar waarin op evenementgebied weinig mogelijk was, heeft het museum zijn gebouw opengesteld voor uiteenlopende initiatieven. Zo kon Claudy Jongstra tijdens de sluiting in het voorjaar in de hal werken aan haar monumentale installatie NINE voor Museum De Lakenhal in Leiden. Ook kunstbende, Explore the North, de Vredeman de Vries prijs voor architectuur en het miniatuurhuis van Stoereloer maakten dit jaar gebruik van de ruimte. Verder heeft het Fries Museum een zakelijke vriendenclub van 50 leden en nog eens 600 particuliere vrienden die het museum financieel en moreel steunen. Gezamenlijk dragen zij jaarlijks circa 100.000 euro bij aan bijzondere projecten binnen het museum. Het museum startte ook een nieuwe exclusieve vriendengroep: de Alma-Tademakring. BankGiro Loterij VIPkaarthouders mochten dit jaar meermaals introducés meenemen. Het museum verwelkomde dankzij de actie 2.500 extra bezoekers. Ook de actie met Arriva is verlengd, waarbij bezoekers een een goedkoop trein- en buskaartje kunnen kopen bij hun museumticket. De museumwinkel werd uitgebreid met een webshop, te bezoeken via friesmuseum.nl/webshop.