jaarverslag 2019

kwetsbaar succes

_{De Vikingen waren tussen 19 oktober 2019 en 15 maart 2020 terug in Fryslân. Foto's Ruben van Vliet. Klik om te vergroten.}

145.554 bezoekers door inzet reserves

2019 was een goed jaar voor het Fries Museum. Met een investering van 1,5 miljoen euro eigen reserves zorgde het museum voor 145.554 bezoekers, waarvan 22.000 kinderen, en 220.000 voorwerpen in het Kolleksjesintrum Fryslân, 1.500 bruiklenen aan Friese musea en meer dan 5 miljoen euro economische impact in de regio. Het museum laat zien dat investeren loont, maar heeft hiermee de beschikbare reserves volledig ingezet. Daarom is het Fries Museum met partners in gesprek over nieuwe middelen om het nationale niveau van de afgelopen jaren vast te houden en blockbusters te kunnen blijven maken. Met de reguliere inkomsten uit de provinciale subsidie, fondsen, sponsoring en publieksopbrengsten kan het museum de collectie beheren, het gebouw onderhouden en met de programmering zo’n 80.000 bezoekers per jaar trekken. Door te investeren in de tentoonstellingen Rembrandt & Saskia en Wij Vikingen wist het museum dit aantal met maar liefst 75% te verhogen.

Éric Van Hove: Fenduq	2 februari 2019 t/m 5 januari 2020
Verzameld werk: de rijke collectie van Friesland	20 april 2019 t/m 15 september 2019
Neo Matloga: Neo to Love	20 april 2019 t/m 18 augustus 2019
Gerrit Bennerprijs 2019: Auke de Vries	14 september 2019 t/m 5 januari 2020
Wij Vikingen	19 oktober 2019 t/m 15 maart 2020
Uit het prentenkabinet: rondje om de kerk	20 december 2019 t/m 13 december 2020
Twee expositites in het Medisch Centrum Leeuwarden	Elk een half jaar in het Medisch Centrum Leeuwarden

twee derde van de bezoekers kwam voor de grote tentoonstellingen

Het Fries Museum opende dit jaar acht tentoonstellingen, waarvan twee in het Medisch Centrum Leeuwarden. Op 19 oktobder opende Wij Vikingen (nog te zien tot en met 15 maart 2020). De familietentoonstelling trok alleen in 2019 al 44.000 bezoekers en werd door bezoekers beoordeeld met een 8,3, terwijl NRC vier sterren uitdeelde. Begin dit jaar ontving Rembrandt & Saskia: Liefde in de Gouden Eeuw eveneens zeer lovende kritieken en maar liefst 76.000 bezoekers, waarvan 54.000 in 2019. De tentoonstelling reisde na afloop door naar Gemäldegalerie Alte Meister binnen het Museumslandschaft Hessen-Kassel.

_{Het museum toonde zich in 2019 van zijn meest veelzijdige kant, met een grote tentoonstelling over de eigen collectie, een toonaangevende hedendaagse expositie rond Éric Van Hove en een complete Vikingervaring voor families. Klik op de foto's om te vergroten.}

Van april tot en met september bood het museum een uniek kijkje achter de schermen met de tentoonstelling Verzameld Werk: de rijke collectie van Friesland. Op de derde verdieping waren gedurende het jaar de ambachtelijke motorblokken van Éric Van Hove te zien. Daarnaast openden twee kleinere presentaties met hedendaagse kunstenaars uit Friesland maar ook ver daarbuiten. Het Fries Verzetsmuseum sloot in december een paar weken zijn deuren voor een herinrichting. Een aantal objecten werd gewisseld, tentoonstellingsteksten worden voortaan in vier talen aangeboden en de laatste zaal werd in het teken gezet van vrijheid anno nu.

Het museum toonde zich in 2019 van zijn meest veelzijdige kant, met een grote tentoonstelling over de eigen collectie, een toonaangevende hedendaagse expositie rond Éric Van Hove en een complete Vikingervaring voor families. Klik op de foto's om te vergroten.

collectie

Het Fries Museum leende dit jaar zo’n 1.500 voorwerpen uit aan andere Friese musea. Zo verlengde het museum 86 langdurige bruiklenen aan het Fries Scheepvaart Museum en leende Museum Belvédère 18 kunstwerken voor de tentoonstelling Frysk. Twee derde van de uitgeleende voorwerpen ging naar collega-instellingen in Fryslân.

_{Twee derde van de uitgeleende voorwerpen ging naar collega-instellingen in Fryslân.}

In 2019 heeft het museum een groot deel van de collectie gedigitaliseerd: 80% van de 212.000 voorwerpen is voorzien van een foto. De gehele collectie bevindt zich nu in het duurzame Kolleksjesintrum Fryslân, het depot van de provinciale musea in Friesland. Het museum heeft met grote zorgvuldigheid bijna 300 m³ aan voorwerpen ontzameld om dit voor elkaar te krijgen en het externe depot in Wolvega is gesloten.

In Fan ús op Omrop Fryslân gaf het museum een kijkje achter de schermen.

In de tentoonstelling Verzameld Werk en de bijbehorende serie Fan Ús van Omrop Fryslân werd meer inzicht gegeven in dit proces, en hoe het museum kunstwerken en voorwerpen koopt, krijgt, (uit)leent en restaureert.

aanwinsten

Het werk Ús Heit van Éric Van Hove werd in oktober 2019 voltooid en toegevoegd aan de museumcollectie. Ook kocht het museum onder meer een bloemstilleven uit 1653 van François de Geest en een zeldzame 16de-eeuwse glazen beker met namen van Friese families.

In 2019 voegde het museum 40 voorwerpen toe aan de collectie, waaronder 31 aankopen. Hieronder een selectie van de aanwinsten. Klik op de foto's om te vergroten.

onderwijs

In 2019 leerde het museum 22.000 kinderen om creatief zijn en te reflecteren op de wereld van gisteren, vandaag en morgen, waarvan 10.000 in schoolverband.

Een deelnemer aan het leerling-metgezel project - foto Ruben van Vliet

Bouw Vikingschip door studenten ROC Friese Poort - foto Marieke Balk

friese, marokkaanse, zweedse en indonesische ambachtsmensen werkten samen aan ús heit

De tentoonstelling Éric Van Hove: Fenduq (nog te zien tot en met 5 januari 2020) was de aanleiding voor een heel bijzonder project met de Friese mienskip. Onder leiding van kunstenaar Van Hove werkten veertig Friese, Marokkaanse, Zweedse en Indonesische ambachtsmensen aan Ús Heit (Claas Jaguar OM422-V8). Alle 295 onderdelen van het motorblok van een veldhakselaar werden nagemaakt in uiteenlopende ambachten, van Marokkaans houtwerk tot Hindelooper schilderwerk. Omrop Fryslân volgde de totstandkoming van het kunstwerk in de documentaire Hert & Siel.

Omrop Fryslân volgde de totstandkoming van Ús Heit in de documentaire Hert & Siel

studenten in de leer bij ambachtslieden in friesland en marokko

In een uniek onderwijsprogramma bood het museum twintig VMBO- en MBO-leerlingen de kans om mee te werken met ambachtslieden in Friesland en Marokko. Ze leerden hout bewerken, sieraden smeden, keramiek maken en meer.

Documentaire leerling-metgezel project Éric Van Hove gemaakt door studenten D'Drive

studenten bouwden echt vikingschip

Ook rond Wij Vikingen werd intensief met Friese partners samengewerkt. Studenten van de opleiding Maritieme Techniek van ROC Friese Poort Sneek en scheepsbouwer Bein Brandsma bouwden een vijftien meter lange replica van een Vikingschip, die na afloop van de tentoonstelling de Friese wateren zal bevaren.

activiteiten en zakelijke bijeenkomsten

Uiteenlopende groepen volwassenen werden door het museum betrokken bij kunst en erfgoed, in 190 innovatieve activiteiten met zo’n 6.000 deelnemers. Rond de onthulling van Ús Heit werd een Ambachtsfestival georganiseerd met een verdiepende talkshow, laagdrempelige workshops en demonstraties in de Blokhuispoort. Samen met Keramiekmuseum Princessehof organiseerde het museum De diepte in bij de tentoonstellingen Gezonken Schatten en Wij Vikingen. Deze uitverkochte talkshowreeks werd gepresenteerd door oud-nieuwslezer Aldith Hunkar. Samen met kunstinitiatief VHDG (Voorheen De Gemeente) organiseerde het museum daarnaast Bries, een serie van kunstenaarsgesprekken. De samenwerking zorgde voor een nieuw podium voor dialoog over hedendaagse kunst in Friesland.

Tot slot kunnen groepen ouderen die niet meer in staat zijn zelfstandig musea te bezoeken met de Museum Plus Bus toch kennismaken met het Fries Museum. Voor dementerende ouderen organiseert het museum rondleidingen, met speciaal daartoe opgeleide museumgidsen. Samen met Museum Boijmans van Beuningen, het Centraal Museum en het Van Abbe Museum ontwikkelde het museum een programma waarin MBO-studenten praten over kunst. In de bijbehorende videoserie New Perspectives gaan negen jongeren in vier verschillende musea in gesprek met een rolmodel uit hun eigen stad.

Talkshow De diepte in, met Aldith Hunkar - Foto Ruben van Vliet

MuseumPlusBus voor het Fries Museum - foto Ruben van Vliet

Rondleiding dementerende ouderen in samenwerking met Kwadrantgroep - foto Lucas Kemper

over de bezoeker

Het Fries Museum in Leeuwarden trok in 2019 relatief meer kinderen en bezoekers uit onderwijs dan in het Culturele Hoofdstadjaar 2018. In totaal bezochten ruim 145.000 mensen het museum. Het was waarschijnlijk het laatste jaar dat het museum boven de 100.000 bezoekers uitkwam. Zonder extra financiering kan het museum zo'n 80.000 bezoekers per jaar trekken.

economische impuls

Ruim 95.000 bezoekers kwamen in 2019 speciaal voor het museum naar de regio. Samen gaven zij hier 5 miljoen euro uit. Een derde van deze bezoekers combineerde het bezoek met een andere culturele activiteit in Friesland. Zij sloten bijvoorbeeld aan bij een stadswandeling, bezochten andere musea of gingen naar het Fries Straatfestival. Bovendien bleven 25.000 bezoekers een of meerdere nachten slapen. Het museum zorgde zo voor 47.000 overnachtingen. Er kwamen 11.000 bezoekers uit het buitenland en 30.000 Friezen. Er werden 2.750 artikelen over het museum gepubliceerd met een gezamenlijke mediawaarde van 3,5 miljoen euro.

Verschillende ondernemers haakten in op de tentoonstellingen van het Fries Museum. Zo maakte de Zuivelhoeve een speciale Vikingkaas en ontwikkelde Grutte Pier Brouwerij een honingtripel voor de tentoonstelling Wij Vikingen. Ten tijde van de tentoonstelling zijn zo'n 18.000 flesjes Rodolf de Viking verkocht. Het museum ontving bovendien de miljoenste bezoeker sinds de heropening in 2013.

online

Gedurende het gehele jaar werd de website een half miljoen keer bezocht. Na de homepage werden de tentoonstellingspagina's van Rembrandt & Saskia en Wij Vikingen het meest bekeken. Op social media groeide het bereik van het museum. Op Facebook steeg het aantal vind-ik-leuks naar 30.000. Op Twitter heeft het museum 13.157 volgers en op Instagram 4.512. Er werden 2.750 artikelen over het museum gepubliceerd met een gezamenlijke mediawaarde van 3,5 miljoen euro.

financiën

Het museum heeft in 2019 de eigen reserves geïnvesteerd in de tentoonstellingen Rembrandt & Saskia, Éric Van Hove en Wij vikingen en het vasthouden van de opgebouwde kennis en ervaring van de afgelopen jaren. De investering heeft geleid tot hoge bezoekersaantallen en een groot cultureel, maatschappelijk en economisch effect voor Fyslân. Zonder extra financiering kan het Fries Museum deze resultaten voor de regio niet meer leveren. Met de reguliere inkomsten uit de provinciale subsidie, fondsen, sponsoring en publieksopbrengsten kan het museum de collectie beheren, het gebouw onderhouden en met de programmering zo’n 80.000 bezoekers per jaar trekken. Het Fries Museum wil zijn culturele, maatschappelijke en economische rol graag blijven vervullen voor Fryslân en zoekt daarom voor juni 2020 naar nieuwe middelen.

baten

	2018	2019
directe opbrengsten	5.291	1.604
indirecte opbrengsten	30	30
subsidies	2.889	2.935
overige bijdragen	2.046	1.183
rentebaten	64	62
totaal	10.320	5.814

lasten

	2018	2019
salarissen, sociale lasten	2.728	2.692
afschrijvingen op vaste activa	120	137
aankopen	450	177
collectiefunctie	137	252
publieksfunctie	2.571	1.970
huisvestingskosten	1.274	1.113
overige kosten	846	648
inkopen	659	214
rentelasten	271	93
totaal	9.056	7.296
resultaat	1.264	-1.482

personeel

In 2019 werkten 54 personen met 43,82 fte bij het Fries Museum. Daarnaast waren er maar liefst 114 vrijwilligers, 2 werkervaringsplekken en 34 stagiairs.

Het Fries Museum vormt samen met Keramiekmuseum Princessehof een gezamenlijke organisatie. Informatie over de medewerkers en raad van toezicht vind je hier.

partners, vrienden en sponsors

De zakelijke vriendenclub bestaat uit 51 leden en het museum heeft 640 particuliere vrienden die het Fries Museum financieel en moreel steunen. Gezamenlijk dragen zij jaarlijks circa 100.000 euro bij aan bijzondere projecten binnen het museum. Er vonden 80 zakelijke evenementen plaats met 5.500 deelnemers. BankGiro Loterij VIPkaarthouders mochten dit jaar meermaals introducés meenemen naar het museum. Het museum verwelkomde dankzij de actie meer dan 3.000 extra bezoekers. Het museum sloot ook de handen ineen met Arriva, door een goedkoop trein- en buskaartje aan te bieden in combinatie met een museumticket.

partners, fondsen en sponsoren

Aegon

BankGiro Loterij

Boelstra-Olivier Stichting

de Ir. Abe Bonnema Stichting

EZ/Kompas

Fonds 21

Gemeente Leeuwarden

J.E. Jurriaanse Stichting

Koninklijk Fries Genootschap

Leeuwarden-Fryslân 2028

Leeuwarder Ondernemers Fonds

M.A.O.C. Gravin van Bijlandt Stichting

Mondriaan Fonds

Meindersma Sybenga Stichting

Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis

Prins Bernhard Cultuurfonds

Provinsje Fryslân

Ottema-Kingma Stichting

Samenwerkingsverband Noord-Nederland

Stichting St. Anthony Gasthuis

Stichting Herbert Duintjer Fonds

Stichting Siebolt Foundation

Vaderlandsch Fonds

Vereniging Rembrandt

Vrienden van het Fries Museum

VSBfonds

Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting

zakelijke vrienden

ABN AMRO MeesPierson

Arriva Personenvervoer Nederland BV

Ayold

Bèthe Architecten

Botma Business Consultancy

Bourguignon

Buro MPower

Coating.nl

Buro

Bouwgroep Dijkstra Draisma

De Friesland

De Haan Advocaten & Notarissen

De Noordhoek Schilderwerken

Drukkerij de Vries

Faber Exposize / Haan Reclamewerk

FMXXL

FrieslandCampina

Gimd

Gerben Reitsma Bloemist

Het Broodhuys

Kijlstra

Klus2Fix

Kuijpers

Leeuwarder Courant

Omrin

Oving

PTH Groep

Rabobanken NW-Friesland

Royal Steensma

Schoonmaakbedrijf Tiemersma

Senior Staffing

Smart Group

Snakeware

Stenden Hogeschool

Stichting 't Rijke Leven

Van der Let & Partners Idenity

Veenman

Vision Direct B.V.

Vliegbasis Leeuwarden

VNO-NCW Noord

Watjeziet

WEDA Design & Advertising

Weitenberg Assurantiën

WestCord Hotels

Wetsus

Tuinen met gevoel

Grafische Groep Van der Eems

Taxquis Fiscalisten

La Venezia

Verflaag.nl

World Trade Center Leeuwarden